AZ TR RU EN
»Giriş Sayfam Yap »Favorilere Ekle »Sitene Ekle »Arşiv
ANASAYFA FOTO GALERİ VİDEO HABER İLETİŞİM
     
SON DAKİKA : Türk Devletleri Teşkilatı Üyeleri Anayasa Yargısı Konferansı kuruldu     Azerbaycan’ın siber güvenlik adımına yerli teknoloji üreticisinden destek     Güneş sistemini tartışan öğrenciler Azerbaycan yolcusu     Washington’da buluşan Türklerden şehit diplomatlara anma, Ermeni iddialarına tepki     Azerbaycan, Türkiye’nin ’Koruyucu Aile Sistemi’ tecrübesinden istifade edecek     Şuşa’daki Zafer Kurultayı’nda ’güç birliğine’ vurgu yapıldı     Azerbaycan, Ukrayna’ya insani yardım gönderdi     Azerbaycan’dan Pençe-Kilit Operasyonu’nda şehit olan asker için taziye mesajı     Rusya Devlet Başkanı Putin, Ermenistan Başbakanı Paşinyan ile görüştü     Aliyev: Ermenistan, Nahçıvan’a yapılacak yolların koordinatlarını vermedi     Dünya turuna çıkan Türk "mim" sanatçısı Kılıç, ilk durağı Bakü’de     Azerbaycan’a girişlerde Kovid-19 PCR testi sunma zorunluluğu kaldırıldı     BMC, Azerbaycan’a 170 otobüs daha ihraç etti     Bakan Çavuşoğlu, Azerbaycanlı ve Türkmenistanlı mevkidaşlarıyla telefonda görüştü     Aliyev, Ermenistan’ın ilişkilerin normalleşmesi için sundukları teklifi kabul ettiğini bildirdi     TÜRKSOY Genel Sekreterlik görevini Sultan Raev devraldı     AB: Ermenistan ve Azerbaycan’la barış için somut süreç başlatmaya karar verdik     Cumhurbaşkanı Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ile telefonda görüştü     Azerbaycan: Brüksel’de Ermenistan’la barış için önemli adım atıldı     Azerbaycan Kültür Bakanı Kerimov, Şuşa’nın ’Türk Dünyası Kültür Başkenti’ ilan edilmesini değerlendirdi    
Güncel Haberler Politika Ekonomi Kültürel Spor Karabağ Diaspora Türk Dünyası Dünya
YAZARLAR Necdet SİVASLI
12
14
16
18
28/10/2016 09:52
Azerbaycan Türkleri’nde "Ahır Çerşenbe" geleneği...

Türk dünyasında geleneksel inanışlar ve uygulamalar günümüze kadar sürüyor. Topluluklarda bu gelenek ve göreneklerin uygulanışında yöresel değişiklik de görülebiliyor. Bunlardan biri de Azerbaycan Türkleri’ndeki “Ahır Çerşenbe” geleneğidir.

Türk dünyası uzmanı Shurubu Kayhan, geçenlerde bu konuda bir yazıyı bizimle de paylaştı.

Kayhan, Azerbaycan Türkleri’ndeki bu geleneği anlatırken "Ahır çerşenme" bir çok adet ve inançları içermektedir. O gün yapılmaması gerekenler; kavga etmemek, sinirlenmemek, birilerine borç para ya da eşya vermemek, mumu sonuna gelmeden söndürmek, geç yatmamaktır. Yapılması gerekenler ise; aile bireyleri kadar mum yakmak, gelen misafiri güzel ağırlamak, iyi dilekler dilemek, "üzerlik" otu yakıp kokusunu koklamak gerekir” diyor.

Son derece etkileyici ve önemli bulduğumuz Shurubu Kayhan’ın bu güzel yazısını sizlerle paylaşıyoruz:

"Ahır çerşenme", Azerbaycan Türkleri'nde yılın son salı gününü kutlama geleneğidir. Yeni yılın gelişini beklerken eski yılın son salı gününe veda etmektir. O gün insanların üzgün, mutsuz, uyuşuk ve gergin olmamaları gerekir. Çünkü yılın tüm kötü ruhları insanları bırakıp gidecektir. Kötülükleri uğurlarken sevinç ve mutluluklarını yansıtmalıdırlar.

İnsanların mutlulukları gelecek yeni ruhların daha çok sevinç ve huzur getirmelerine yansıyacağı düşünülmektedir. O gün insanlar tüm cömertliklerini sergilemelidirler. Kışın insanlara getirdiği soğuk, açlık ve zorluklarının bir an sona ermesi ve yeni yılla birlikte tokluk ve bereketin gelmesi beklenir.

Doğanın canlanmasıyla onlara sunulan toprağın nimetlerini kullanmak amaçlı o gün yılın ilk tohumunu yada fidanını iyi dileklerle ekilir. Azerbaycanlılar için "Ahir çerşenme" tüm salıların en güzeli ve önemlisidir. O gün yıllın tüm kötülüklerinden kurtuldukları gündür. Ahır çerşenbe günü "gulag falı" gelecek için fal baktırmak adettendir. Kış boyu uyuyan toprağın canlanmasıyla geleceğe yönelik yeni umutlar da doğar. Yeni yıla yeni dilekler tutarak fal baktırılır.

"Ahır çerşenme" bir çok adet ve inançları içermektedir. O gün yapılmaması gerekkenler; kavga etmemek, sinirlenmemek, birilerine borç para ya da eşya vermemek, mumu sonuna gelmeden söndürmek, geç yatmamaktır. Yapılması gerekkenler ise; aile bireyleri kadar mum yakmak, gelen misafiri güzel ağırlamak, iyi dilekler dilemek, "üzerlik" otu yakıp kokusunu koklamak gerekir. O güne özel fal baktırmak ve geleceğe yönelik yeni umutlar için adetleri yerine getirmek şarttır.

 Bunların içinde en ilginç olanı evlenmeyen kızların o gün yatmadan önce tuzlu hamur yoğurup, yatarken o hamurdan yemeleridir. Hamuru yerken su içmezler. O gün rüyasında çok susamış olmaları ve ona gelecekte evleneceği erkeğin su vereceği inanışıyla bu uygulamayı gerçekleştirirler. Bir diğer uygulanan adetse, genç kızlar yatmadan önce gök yüzüne bakıp, 7 yıldız seçip dilek tutarlar. Bu dileklerini uyuyana kadar kimseyle paylaşmamalıdırlar.

Böylece o gece uykusunda müstakbel eşini görmüş olacaklarmış. Hamurla ilgili bir diğer inanç ise o gün aynı büyüklükte 3 adet poaca yapılır ve birine falcı tarafından demir para yada boncuk konulur. Akşam, kız poacaların birini kapının, birini pencerenin önüne, diğerini ise evin bir köşesine koyar. Sabah olunca poacaları tek tek açıp bakar. Kapıdakideyse o yıl evlenir gider, penceredekindeyse bekler, evin köşesindekindeyse o sene de evde kalır.

Evlilikle ilgi bir inanç daha vardır. Evlenecek kızın saçından bir tel koparıp evli olan yakınlarının yüzüğünü ona bağlayıp su dolu bardağa üç kere bırakırlar. Bu sırada yüzük bardağın kenarına kaç kere vurursa o kadar yaşında evlenecektir. Diğer bir adet de kız o akşam ayakkabısını kapıdan dışarıya atar, ayakkabının burnu yola bakarsa, o yıl evlenecek demektir.

Bunun gibi inançlar oldukça çoktur. Burada "Ahır çerşenbe" geleneğinin en önemli simgeleri ise "gülag falı" ve "gapı pusmak" âdetleridir.

"Ahır çerşenbe" sabahında tanı ve güneşin doğuşunu erken kalkıp karşılamak "dan atma" yada "tan tutma" insanlara mutluluk, başarı ve dileklerinin kabul olmasını sağlayacağı düşünülür. O gün de diğer salı günlerinde olduğu gibi akşam ateş dağıtılır. Sofraya yuvarlak şekilde ekilen buğday çimi, etrafına tatlı ve kuru yetmişten oluşan tabak konulur. Tabağın ortasına ekilen buğday çimi yer yüzünün ve toprağın bereketini, hamur tatlılardan gagal Güneş'i, şekerbura Ay'ı , pahlava ise Yıldızları simgelemektedir.

Buradan Azerbaycan Türkler'inin ata babalarından kalma evrene olan inanç ve bağlılıklarını görmekteyiz. O güne özel olarak pişirilen hamur tatlılarının bunu yansıttığı aşikâr. Tabağın etrafındaki kuru yemişler ise evrendeki toprağın insanlara sunduğu nimetinin simgesidir. Hazırlanan tabağın yanına mum yakılır. Mumun tamamen yanıp bitmesiyle hazırlanan tabaktaki iyecekler yeni yıl için dilenen iyi dileklerle yenilir. 

"Ahır çerşenbe" geleneği; güneşin doğmasını karşılamaları "tan tutma", evlenmemiş genç kızların fal baktırmaları "gülag falı" ve evlemek için uyguladıkları adetleri "gapı pusmak", yakılan ateşi ve mumları ile evreni yansıtan yiyecek tabakları "honçı" ile akıllarda iz bırakmaktadır.”

Önceki Yazılar :
 
Hava Durumu
Kurlar
 USD :  1.7
 EUR :  1.8507
 GBP :  2.1644
 TRY :  0.0526
 EUR/USD :  1.0886
YAZARLAR
İbrahim NƏBİOĞLU
100-cü GÜN
Dr. Nazim CEFERSOY
Azərbaycan-Türkiyə münasibətlərinə sabotaj cəhdləri var
Dr. Hatem CABBARLI
Nikol Paşinyanın siyasi-psixoloji portreti və Dağlıq Qarabağ münaqişəsi - TƏHLİL
Dr. Asif KURBAN
Bağımsızlığa Giden Yolda: 20 Ocak
Necdet SİVASLI
Azerbaycan Türkleri’nde "Ahır Çerşenbe" geleneği...
Araz ASLANLI
Şuşa Beyannamesi bölgesel barış ve iş birliğinin teminatı
Arif KESKİN
Sitem Ve Aklın Yolu
Dr. Afgan VELİYEV
Azərbaycan Cümhuriyyəti Parlamentinin ilk qadın əməkdaşı
Selçuk DÜZGÜN
AzerbayCAN’ımızdan Ne İstiyorlar?
Dr.Alesker ALESKERLİ
“Avrupa Parlamentosunun Kararı Ermenistan’ın Keyfini Kaçırdı”
Dr. Sinan OĞAN
Karabağ’da Olası Bir Savaşa Ne Kadar Hazırlıklıyız?
Dr. Cavid VELİYEV
Karabağ Zaferi’nin birinci yılında güney Kafkasya
Dr. Rövşen ŞAHBAZOV
29 Ekim Sabahı Uyanırken…
ÇOK OKUNANLAR bu hafta | bu ay
İstatistik
 
Haberleri referans göstererek yayımlayabilirsiniz.  NewsAze.com Azerbaycanla ilgili dünya genelinde çıkmış haberleri 4 dilden okuyucularıyla paylaşmaktadır.

Partnerler
www.tureml.com      www.haberaze.com     www.turkiyedeneval.com     www.evaxtar.az    www.turaltrade.com

Asersoft