İran’ın yarı resmi Fars Haber Ajansı’nın haberine göre, Batı Azerbaycan Bölgesel Su Şirketinden Su Kaynakları Araştırmaları Müdürü Mehrang Dosti Rızai, Urumiye Gölü'nde 23 Eylül 2021'de 2 milyar 730 milyon metreküp olarak ölçülen su hacminin 2 milyar 980 milyon metreküpe çıktığını belirtti.

Rızai, "Bu kış iyi yağışla birlikte Urumiye Gölü'nün su seviyesi yükseldi ve göldeki su hacmi yaklaşık 250 milyon metreküp arttı." dedi.

İranlı yetkili, 6 ayda gölün seviyesinin 8 santimetre yükselerek 1270 metre 73 santimetreye ulaştığını söyledi.

Aynı dönemde Urumiye Gölü bölgesinde 307 kilometrekarelik bir alan genişlemesi olduğunu açıklayan Rızai, "Şu anda, Azerbaycan'ın mavi mücevherinin alanı 2 bin 334 kilometrekaredir. Tabii ki Urumiye Gölü'nün seviyesi, hacmi ve alanı geçen yılın aynı döneminden çok uzak, yani mevcut seviye 2020'nin aynı dönemine göre 67 santimetre daha düşük. Ayrıca son bir yıllık dönemde gölün hacmi 2 milyar 210 milyon metreküp azaldı, gölün alanı ise 1174 kilometrekare küçüldü." ifadesini kullandı.

Bu arada gölü kurtarma çalışmaları da devam ediyor.

İran resmi kaynaklarına göre bölgedeki barajlardan Urumiye Gölü'ne başlatılan su tahliyesi nisan sonuna kadar devam edecek.

Bu çerçevede Bukan Barajı'ndan 150 milyon metreküp, Mahabad Barajı’ndan 30 milyon metreküp, Urumiye'deki Şehrçayi Barajı’ndan 15 milyon metreküp ve Derik Selmas Barajı’ndan da 4 milyon metreküp su Urumiye Gölü'ne akıyor.

Urumiye Gölü

Dünyanın en büyük ikinci tuz gölü olarak bilinen ve Türkiye sınırına da yakın olan Urumiye Gölü, Van Gölü'ne 147 kilometre uzaklıkta bulunuyor.

En derin yeri yaklaşık 16 metre olan gölün suyu 1995'ten beri hızla azalıyor. Göldeki kuruma nedeniyle bölge tuz çölüne dönüşüyor.

Tuz çölüne dönüşün sebepleri

Urumiyeli çevreciler, gölün kuruması konusunda dört temel sebebi dile getiriyor. Onlara göre, birinci sebep iklim değişikliğinden ötürü yaşanan kuraklık. Yağmur ve kar sularının azalması nedeniyle gölün su seviyesi her geçen yıl azaldı.

Gölün kurtarılması için zaman zaman eylem yapan çevreciler, diğer nedenleri ise şöyle sıralıyor:

"Göle su sağlayan nehirlerin üzerinde 43 baraj inşa edildi. Barajlardaki su seviyelerinin de düşüklüğü nedeniyle göle su aktarılmadı. Tahran yönetimi Urumiye-Tebriz yolunu gölün ortasından geçirdi. Göl ikiye bölündü. Bu yolun yapımı için dağlar yok edilerek göl dolduruldu. Doldurulma nedeniyle göl içindeki kaynaklar kurudu. İnşa edilen yol ve köprü göle büyük zarar verdi."

Tahran yönetimi, gölü eski haline getirme hedefiyle Aras Nehri’nden su taşımak dahil ülkenin en büyük çevre projesini başlatmıştı.

Havzadan havzaya su transferi projelerinin hayata geçirilmesiyle ilerleyen dönemlerde Urumiye Gölü'nün seviyesinin yükseltilme olasılığı bulunuyor.